BẠN BIẾT GÌ VỀ UNG THƯ?

Năm 2018 có 18,1 triệu ca mắc mới và 9,6 triệu ca tử vong vì ung thư.

Tổng số người còn sống trong vòng 5 năm sau khi được chẩn đoán và điều trị ung thư, (tỷ lệ lưu hành 5 năm), ước tính là 43,8 triệu.

Gánh nặng ung thư ngày càng tăng là do một số yếu tố, bao gồm tăng trưởng dân số, lão hóa và một số nguyên nhân gây ung thư liên quan đến phát triển kinh tế và xã hội.

Châu Âu chiếm 23,4% trên tổng số trường hợp mắc ung thư toàn cầu và 20,3% các ca tử vong do ung thư, mặc dù chỉ có 9.0% dân số toàn cầu.

Châu Mỹ chiếm 21,0% các trường hợp ung thư và 14,4% tỷ lệ tử vong trên toàn thế giới, dân số chiếm 13,3% dân số toàn cầu.

Châu Á và châu Phi (tương ứng là 57,3% và 7,3%).

Các loại ung thư HAY GẶP trong năm 2018

Ung thư phổi, Ung thư vú ở nữ và đại trực tràng là ba loại ung thư hàng đầu về tỷ lệ mắc và được xếp hạng trong top năm về tỷ lệ tử vong (thứ nhất, thứ năm và thứ hai, tương ứng).

Ung thư phổi và ung thư vú ở nữ, mỗi loại ước tính khoảng 2,1 triệu chẩn đoán trong năm 2018, đóng góp khoảng 11,6% tổng gánh nặng tỷ lệ mắc ung thư.

Ung thư đại trực tràng (1,8 triệu trường hợp, 10,2% tổng số) là ung thư được chẩn đoán phổ biến thứ ba.

Ung thư tuyến tiền liệt là thứ tư (1,3 triệu trường hợp, 7,1%) và ung thư dạ dày là thứ năm (1,0 triệu trường hợp, 5,7%).

Ung thư phổi cũng là nguyên nhân gây ra số ca tử vong lớn nhất (1,8 triệu ca tử vong, chiếm 18,4% tổng số), do tiên lượng xấu của bệnh ung thư này.

CHÂU Á nói chung, VIỆT NAM nói riêng, tỉ lệ mắc mắc ung thư và tử vong do ung thư GAN chiếm tỉ lệ rất cao. Yếu tố nguy cơ được xác lập là Virus gây Viêm Gan B và C.

ĐIỂM ĐÁNG CHÚ Ý TRONG DỮ LIỆU UNG THƯ TOÀN CẦU LÀ KHI CAN THIỆP SỚM, PHÒNG NGỪA TỐT TỈ LỆ MẮC UNG THƯ VÀ TỬ VONG DO UNG THƯ SẼ GIẢM NHƯ Ở MỘT SỐ QUỐC GIA.

Như vậy, chúng ta PHÒNG NGỪA BẰNG CÁCH NÀO?

1. Thay đổi lối sống.
2. Tầm soát định kỳ.
3. Điều trị và theo dõi sau điều trị tại bệnh viện.

THAY ĐỔI LỐI SỐNG.

Dựa vào bảng khuyến cáo của Tổ Chức Y Tế Thế Giới về bệnh ung thư:

1. Hạn chế dùng thịt đỏ, hay thịt chế biến sẵn.
2. Hạn chế dùng thuốc ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn.
3. Hạn chế dùng nước ngọt, nước ngọt có gas.
4. Hạn chế dùng thức uống có cồn.
5. Chế độ ăn nên nhiều chất xơ bao gồm rau củ và hạt.
5. Vận động thể lực thường xuyên.
6. Không dùng thuốc hay các chế phẩm để phòng ngừa ung thư.
7. Đối với các bà mẹ nên cho con bú nếu có thể.
8. Ngừng hút thuốc lá.
9. Giữ cân nặng lý tưởng

PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ BẰNG CÁCH TẦM SOÁT ĐỊNH KỲ.

Tỷ lệ tử vong do ung thư có thể giảm nếu các trường hợp được phát hiện và điều trị sớm.

Có 2 phần để phát hiện sớm:

Chuẩn đoán sớm:

Chẩn đoán sớm bao gồm 3 bước:

a). Nhận biết các dấu hiệu khác lạ cần đi khám ngay.
b). Bác sĩ sẽ đánh giá lâm sàng, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị
c). Tiếp cận điều trị đúng đắn.

Tầm soát nhằm xác định các cá nhân có bất thường gợi ý về một bệnh ung thư cụ thể hoặc tiền ung thư chưa phát triển bất kỳ triệu chứng nào và giới thiệu họ kịp thời để chẩn đoán và điều trị.

Các chương trình tầm soát có thể có hiệu quả đối với các loại ung thư được chọn khi các xét nghiệm thích hợp được sử dụng, thực hiện hiệu quả, liên kết với các bước khác trong quy trình sàng lọc và khi chất lượng được đảm bảo. Nhìn chung, một chương trình sàng lọc là một can thiệp y tế công cộng phức tạp hơn nhiều so với chẩn đoán sớm.

Ví dụ về các phương pháp sàng lọc là:

Kiểm tra trực quan bằng axit axetic (VIA) để phát hiện ung thư cổ tử cung ở những nơi có thu nhập thấp;
Xét nghiệm HPV cho ung thư cổ tử cung;
Xét nghiệm tế bào PAP cho ung thư cổ tử cung ở các cơ sở thu nhập trung bình và cao; và
Chụp nhũ ảnh ung thư vú trong môi trường có hệ thống y tế mạnh hoặc tương đối mạnh.

Nội soi đại trực tràng cho người có rối loạn tiêu hoá như bón, đi cầu khó, ra máu … và có tiền căn gia đình bị ung thư hay đa polyp đại tràng.

Bác sĩ Nguyễn Bảo Trung

Nguồn:
1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer
2. https://www.google.com.vn/…/prevention-an…/risk-factors.html
3. https://www.wcrf.org/di…/recommendations/during-after-cancer